28 kwietnia 2023 r. w Krakowie - Nowej Hucie miały miejsce główne uroczystości obchodów "Wiosny Solidarności 88. 35. rocznicy strajku w Nowej Hucie.
Rankiem liczne delegacje składały kwiaty pod pomnikami i tablicami związanymi z Nowohucką Solidarnością, rozpoczynając od Pomnika Solidarności przy Placu Centralnym im. R. Reagana, następnie pod tablicą poświęconą Tajnej Komisji Robotniczej Hutników przy Al. Solidarności, która kierowała walką podziemna od 1982-1989 roku. Oddano hołd Ofiarom stanu wojennego pod pomnikiem w pobliżu kościoła Arka w Bieńczycach.
O godzinie 12:00 rozpoczęła się msza św. w Kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej na os. Szklane Domy koncelebrowana przez arcybiskupa Marka Jędraszewskiego z udziałem przedstawicieli władz wojewódzkich i miejskich. Złożono także kwiaty pod Tablicą Duszpasterstwa Hutników oraz Pomnikiem Drukarzy, jakże aktywnie wspierających strajkujących hutników w 1989 roku.
Bodaj najważniejszym miejscem dla Strajku 1988 r. ale także innych wydarzeń związanych z Solidarnością jest Brama Główna Huty. Pod Tablicą "Nasza droga do wolności" mówił o tym wieloletni przewodniczący KRH, po czym o potrzebie Solidarności zarówno wtedy 35 lat temu jak i dzisiaj przypomniał Edward E. Nowak - prezes Stowarzyszenia Sieć Solidarności.
Uroczyste spotkanie w historycznej Sali Teatralnej prowadził Roman Wątkowski - przewodniczący Komisji Robotniczej Hutników NSZZ "Solidarność" ArcelorMittal.
Stanisław Handzlik dzielił się swoimi wspomnieniami ze strajku, zwracając uwagę na kilka wydarzeń, które miały przemożny wpływ na przebieg strajku.
Prof. dr hab. Dariusz Dudek - doradca w Kancelarii Prezydenta RP odczytał list skierowany do uczestników uroczystości przez prezydenta Andrzeja Dudę.
Kolejnymi mówcami byli dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN, Mateusz Małodziński, wicewojewoda małopolski, Kazimierz Barczyk, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego Rafał Komarewicz - przewodniczący Rady Miasta Krakowa oraz Jerzy Jaworski, zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".
Niestety, nie wręczono przewidzianych w programie odznaczeń państwowych ani żadnych wyróżnień lokalnych. Jedynie Kazimierz Barczyk poinformował o nadaniu przez Zarząd Województwa Małopolskiego Medalu "Polonia Minor" dla Komisji Robotniczej Hutników, który zostanie wręczony 10 czerwca podczas Święta Samorządu Małopolski.
Na zakończenie spotkania wyemitowano film pt. "Nasz Mietek - Mieczysław Gil", o zmarłym kilka miesięcy temu przywódcy Solidarności z Nowej Huty.
**********
Bogaty program obchodów 35. rocznicy strajków w nowohuckim kombinacie rozpoczął się we wtorek 26 kwietnia. Przez trzy kolejne dni odbyły się m.in. sesja naukowa zorganizowana przez krakowski oddział IPN, otwarte zostały dwie wystawy plenerowe: na placu gen. O. Adama Studzińskiego oraz w okolicach pomnika "Solidarności" na placu Centralnym im. R. Reagana, a w kinie "Kijów" miał miejsce koncert z wystąpieniami uczestników strajku.
Wiosenny protest, do którego przyczyniły się braki w zaopatrzeniu, wielogodzinne kolejki i bardzo drastyczna podwyżka cen, wybuchł 26 kwietnia na Wydziale Zgniatacza. Strajkujący domagali się podwyżek płac i przywrócenia do pracy działaczy Solidarności wyrzuconych w stanie wojennym. Strajk szybko rozprzestrzenił się na inne zakłady i w ciągu kilku godzin nabrał charakteru solidarnościowego.
Bunt połączył trzy grupy strajkujących: niepracujących już w Hucie im. Lenina liderów "Solidarności" z lat 1980-1981, którzy po kryjomu przedostali się na teren kombinatu, aktywnych w latach 80. członków podziemnych struktur oraz inspiratorów strajku. Protest zakończył się w nocy z 4 na 5 maja brutalną pacyfikacją strajkujących przez oddziały antyterrorystyczne i ZOMO.
Nowohucki sprzeciw zachęcił załogi innych zakładów pracy w kraju do podjęcia protestów i dał początek fali strajków, które zmusiły władze PRL do rozmów z liderami "Solidarności" i opozycji. "Wiosna Solidarności ’88" w Nowej Hucie zapoczątkowała demokratyczne zmiany w naszym kraju. 18 maja 1988 r. Komitet Strajkowy przekształcił się w jawnie działający Komitet Organizacyjny NSZZ "Solidarność".
**********
Relacja filmowa:
WIOSNA SOLIDARNOŚCI 88 - strajki w Nowej Hucie 35 rocznica strajków kwietniowo-majowych 1988 r. w Hucie im. Lenina, Kraków Nowa Huta, Sala Teatralna dawnego Centrum Administracyjnego HiL, 28 kwietnia 2023 r. Przemawiają kolejno: Roman Wątkowski, przew. KRH NSZZ Solidarność ArcelorMittal, Komitet Organizacyjny obchodów 35 rocznicy strajku 1988 r. Stanisław Handzlik, jeden z inicjatorów strajku 1980 r. w Hucie im. Lenina prof. dr hab. Dariusz Dudek, doradca w Kancelarii Prezydenta RP dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN, Mateusz Małodziński wicewojewoda małopolski, Kazimierz Barczyk, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego, Rafał Komarewicz, przewodniczący Rady Miasta Krakowa, Jerzy Jaworski, zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", Grzegorz Surdy, Komitet Organizacyjny obchodów 35 rocznicy strajku 1988 r.
*********
fot. J.M. Stokłosa
