II Małopolska Konferencja Samorządowa miała w tym roku kameralny charakter. Do Bielska - Białej przyjechało 100 reprezentantów samorządów z regionu.

Prezydent Bielska - Białej - Zbigniew Leraczyk, zaprezentował historię ratusza bielskiego i obecne szansę rozwojowe swojego miasta. Zbudowany w 1897 roku ratusz, zdobiący rynek w Białej, był nie tylko symbolem zamożności i ambicji miasta. Stanowił również wyraz rywalizacji między Białą a silniejszym ekonomicznie, zniemczonym Bielskiem. Dziś, jako siedziba władz miasta, jest znakiem jedności tego organizmu. Ziemia bielska - jak stwierdził prezydent Z. Leraczyk -zajmuje czwarte miejsce w kraju pod względem wartości sprzedawanych towarów i usług.

Długie związki z Galicją sprawiają także, że w obliczu planowanych zmian w strukturze administracyjnej kraju bardzo wiele bielszczan gotowych jest łączyć swoją przyszłość raczej z Małopolską niż Górnym Śląskiem. Nic też dziwnego, że samo miasto od początku należy do Stowarzyszenia Gmin Małopolskich i jest jego bardzo aktywnym członkiem.

Konkretnym wyrazem tych związków, a także rodzącej się mimo pewnych różnic, ponadregionalnej współpracy, jest finalizowany w ostatnim czasie projekt powołania małopolsko - śląskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych. Głównym organizatorem tego przedsięwzięcia są SGM oraz Związek Gmin Górnego Śląska i Północnych Moraw, których udział ma być gwarancją wiarygodności oraz rękojmią szerokiego zaangażowania się samorządów. Przedsięwzięcie powoli staje się faktem. W ciągu kilu najbliższych tygodni podpisany zostanie akt notarialny towarzystwa. Reprezentanci gmin, które z coraz większym zainteresowaniem patrzą na możliwości, jakie niesie ze sobą TUW, podkreślają przede wszystkim, iż takie rozwiązanie pozwala podwójnie wykorzystywać pieniądze przeznaczone na ubezpieczenia. Jeśli wpłacane sumy nie zostaną wypłacone w formie odszkodowań, wówczas trafiają do gmin na przykład jako dywidenda.

Uczestnicy konferencji mogli się również zapoznać z programem "Małopolska on line", pilotowanym przez Tarnów, który gwarantuje każdej gminie z Małopolski prezentację możliwości w sieci Internet. System ten jest bardzo atrakcyjny ze względu na niskie koszty utrzymania i łatwości dostępu do informacji. Serwis zawiera wiele danych, poczynając od zasadniczych o gminie, poprzez na przykład serwisy diecezjalne w Tarnowie, aż po informacje typowo turystyczne. Internet sprawdził się w sytuacjach kryzysowych, takich jak ostatnia powódź i dlatego SGM we współpracy z pracownikami Urzędu Miasta Tarnowa chce systematycznie rozszerzać możliwości programu "Małopolska on line".

O możliwościach państwa oraz samorządu w okresie klęsk żywiołowych mówiono dużo. Były wojewoda bielski i poseł AWS Mirosław Styczeń stwierdził, że aby zbudować sprawny system walki z sytuacjami nadzwyczajnymi, konieczne jest zreorganizowanie administracji państwowej poprzez likwidację administracji specjalnych oraz powierzenie pewnych zadań samorządowi, na przykład straży pożarnych, które zastąpią niewydolny układ PSP.

Wielkie wydarzenie polityczne, toczące się w tych dniach w Warszawie, ograniczyły aktywność polityków w terenie, którzy mniej licznie niż przed rokiem uczestniczyli w tradycyjnym Forum Polityków Małopolski. Tym razem gośćmi samorządowoów byli: AWS - Marian Sołtysiewicz (wiceburmistrz Wadowic), Jerzy Widzyk (burmistrz Żywca), Michał Kamiński, Mirosław Styczeń oraz UW - Zbigniew Leraczyk i Józef Lassota (prezydent Krakowa). Nie formułując konkretnego kalendarza zmian, wszyscy politycy - samorządowcy zgodzili się, że konieczne jest jak najszybsze wprowadzenie trzyszczeblowego systemu administracyjnego. M. Sołtysiewicz zwracał uwagę, ze musi w tym procesie istnieć ścisły związek pomiędzy ilosciąi jakością przejmowanych zadań oraz uzyskiwanymi środkami finansowymi. Z. Leraczyk dodał do tego konieczność decentralizacji budżetu, przekazanie gminom części majątku, na przykład infrastruktury energetycznej, opowiedział się również za kategoryzacją gmin.

J. Lassota zauważył, iż wielkie oczekiwania wobec nowego parlamentu wynikają z równie dużej w nim obecności samorządowców. W jego opinii, trzeba jak najszybciej (choć będzie to zapewne proces dłuższy niż oczekuje tego wielu samorządowców) doprowadzić do sytuacji, iż to samorządy będą zbierały podatki. Należy również odejść od ustawodawstwa o "finansowaniu gmin" ku ustawie o "finansach gmin". Lassota obawia się, że mimo licznych deklaracji działania na rzecz poprawy sytuacji samorządu, jego przedstawiciele zostaną jednak uwikłani w spory partyjne i klubowe toczące się w parlamencie.

M. Styczeń uważa, że zapewne istnieć będą pewne różnice nawet między samorządowcami - posłami AWS i UW, gdyż w tym ostatnim klubie silniejsi są posłowie związani ze Związkiem Miast Polskich, zaś w AWS lepszą pozycje zajmują wójtowie mniejszych gmin. Najważniejsza jest jednak polityczna wola zmian, której na razie, w opinii M. Stycznia, nie brakuje.

Za szybkim tworzeniem powiatów oraz decentralizacją finansów opowiedział się także wyraźnie J. Widzyk, który uważa, że posłowie samorządowcy powinni aktywnie wpływać na prace wszystkich komisji, a nie tylko samorządu terytorialnego. Dzięki temu interesy samorządowe będą lepiej reprezentowane. M. Kamiński podkreślił, że AWS w niewielu sprawach istnieje taka determinacja, jak w kwestii tworzenia powiatów i decentralizacji. Przy ich budowaniu, a także przy kreowaniu nowych województw, których musi być znacznie mniej niż obecnie, należy jednak dążyć do zachowania tradycyjnych wspólnot kulturowych o wyraźnej, historycznej więzi.

Kończąc konferencję, przewodniczący SGM - poseł Kazimierz Barczyk zaproponował połączenie działań na rzecz samorządów lokalnych z wielką polityką. Federacja Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich i SGM zamierzają w połowie lutego przyszłego roku zorganizować wyjazd licznej grupy samorządowców z Polski do USA. Wizyta ta powinna odbywać się pod hasłem "Polska do NATO" i stanowić jeden z elementów lobbingu w społeczeństwie amerykańskim przed podjęciem zasadniczych decyzji co do naszej przynależności do Paktu Północnoatlantyckiego.

- przedruk za tygodnikiem "Wspólnota"