Pozwólcie - zanim stąd odejdę - popatrzę jeszcze stąd na Kraków, na ten Kraków, w którym każdy kamień i każda cegła jest mi droga - i popatrzę stąd na Polskę... I dlatego - zanim stąd odejdę - proszę was, abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię "Polska", raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością (...) Abyście nigdy nie zwątpili i nie znużyli się, i nie zniechęcili, abyście nie podcinali sami tych korzeni, z których wyrastamy.

Jan Paweł II, Krakowskie Błonia, 10 czerwca 1979 r.

Kraków jest jedynym miastem na świecie, które w swej materialnej tkance posiada miejsca związane niemal z całym życiem Jana Pawła II. Tu znajdują się miejsca, które pamiętają Go jako studenta polonistyki, robotnika, aktora, poetę, seminarzystę, młodego księdza odprawiającego swe pierwsze msze św., uniwersyteckiego wykładowcę, duszpasterza studentów i rodzin, biskupa, Metropolitę Krakowskiego i wreszcie - jako Głowę Kościoła katolickiego. Mimo, że od powołania na Stolicę Piotrową w 1978 r. Karol Wojtyła (Jan Paweł II) nie mieszkał już w Krakowie, każde Jego przybycie do Stołecznego Królewskiego Miasta pozostawiało ślady nie tylko w ludzkich sercach. Chcąc bowiem pamiętać o tych spotkaniach, także po Jego śmierci (2 kwietnia 2005 r.), krakowianie stawiają Mu pomniki, umieszczają tablice pamiątkowe, nazywają ważne instytucje Jego imieniem. Karol Wojtyła i Jan Paweł II jest i zawsze będzie obecny w Krakowie. Krakowianie znają miejsca związane z jego życiem. Wielu przygląda się im jak swego rodzaju "stacjom na drogach Jana Pawła II". Pragnąc ułatwić odnalezienie tych miejsc, zwłaszcza przybyszom z innych miast i z zagranicy, w tej publikacji wspomniano o dwudziestu pięciu najważniejszych, zaznaczając je również na planie miasta. Trasę biegnącą przez te miejsca nazwano "Ścieżkami Jana Pawła II". Przyjęcie zaproszenia do przejścia tych "ścieżek" może pomóc w lepszym zrozumieniu fenomenu, jaki we współczesnym świecie stanowiła postać Jana Pawła II, dla którego Cracovia totius poloniae urbs celeberrima. (tzn.: "Kraków jest najsławniejszym spośród polskich miast").

1. Pałac Biskupów Krakowskich (ul. Franciszkańska 3).
Karol Wojtyła zamieszkał tu 10 sierpnia 1944 r. jako student konspiracyjnego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej. Święcenia kapłańskie przyjął 1 listopada 1946 r. z rąk Księcia kard. Adama Stefana Sapiehy w jego prywatnej kaplicy. W tutejszej Kurii Metropolitalnej od 1958 r. ks. Karol Wojtyła pełnił posługę biskupa, a potem - metropolity krakowskiego aż do 16 października 1978 r. - dnia wyboru na Stolicę Apostolską. Ojciec Święty Jan Paweł II mieszkał w tym Pałacu podczas każdej z pielgrzymek do Krakowa. Nad wejściem znajduje się sławne okno, z którego Ojciec Święty pozdrawiał młodzież przybywającą na spotkania z Nim. Na dziedzińcu Pałacu stoi pomnik Jana Pawła II, dar i dzieło Jole Sensi Croci, odsłonięty w maju 1980 r. Obok budynku Kurii Metropolitalnej znajduje się główny budynek Papieskiej Akademii Teologicznej (ul. Franciszkańska 1), erygowanej w 1981 r. przez Jana Pawła II, następczyni Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

2. Bazylika św. Franciszka z Asyżu OO. Franciszkanów (ul. Franciszkańska 2)
Ks. Karol Wojtyła miał w tym kościele "swoją" ławkę. Od czasów studenckich bardzo często przychodził tu się modlić. Tutaj podczas pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny, 9 czerwca 1979 r., Jan Paweł II spotkał się z ludźmi chorymi i uczestniczył w prawykonaniu kantaty-oratorium Beatus Vir, napisanej przez Henryka Mikołaja Góreckiego ku czci św. Stanisława Biskupa i Męczennika (na 900- lecie śmierci).

3. Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej (ul. Podzamcze 8)
Gmach Seminarium Duchownego zaprojektował architekt Gabriel Niewiadomski. Wzniesiono go w latach 1899-1902. Karol Wojtyła przebywał tu w 1945 r. jako student Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej.

4. Kamienica Dziekańska (ul. Kanonicza 21)
Ks. Karol Wojtyła mieszkał tu jako biskup w latach 1958-1967. Wcześniej (od 1951 r.) zamieszkiwał w sąsiednim domu (nr 19). Obecnie w obu tych budynkach mieści się Muzeum Archidiecezji Krakowskiej, w którym m.in. prezentowane są pamiątki związane z osobą Ojca Świętego Jana Pawła II. Na portalu kamienicy widnieje wymowny napis Procul este profani, czyli "Z dala bądźcie niegodni".

5. Bazylika Archikatedralna św. Stanisława BM i św. Wacława na Wawelu
W podziemiach Katedry, w Krypcie św. Leonarda, 2 listopada 1946 r. ks. Karol Wojtyła odprawił swoją pierwszą mszę św., m.in. w intencji swych zmarłych rodziców i brata. W uroczystość św. Wacława, patrona Katedry, 28 września 1958 r., ks. K. Wojtyła został konsekrowany na biskupa. Jako motto na swoim herbie wybrał łacińskie słowa Totus Tuus [Cały Twój]. Będąc Następcą św. Piotra w Rzymie Jan Paweł II przybywał do Katedry w latach: 1979, 1983, 1987, 1991, 1997, 1999 i w 2002 r. Podczas swojej pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny, w 900. rocznicę męczeńskiej śmierci św. Stanisława, modlił się przy jego grobie, a osiem lat później - sprawował Najświętszą Ofiarę przy łaskami słynącym Krzyżu Królowej Jadwigi - a w sierpniu 2002 r. zaś przed konfesją św. Stanisława odmówił modlitwę brewiarzową.

6. Kościół na Skałce (Św. Michała Archanioła i Św. Stanisława Biskupa i Męczennika) (ul. Skałeczna )
Na Skałkę prowadzi z Wawelu szlak pielgrzymi królów polskich, który przemierza coroczna majowa procesja św. Stanisława z udziałem całego Episkopatu Polski. Karol Wojtyła, jako arcybiskup Krakowa był od 1963 r. gospodarzem i uczestnikiem tych procesji. W roku 1979 podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, związanej również z uroczystościami 900-lecia śmierci św. Stanisława BM miało tu miejsce niezapomniane spotkanie z młodzieżą akademicką, a także ze światem nauki, kultury i sztuki. W tutejszym kościele znajduje się popiersie Jana Pawła II, a za sadzawką umieszczony jest krzyż upamiętniający spotkanie z młodzieżą.

7. Dom Jana Tyranowskiego (ul. Różana 11, dostępny tylko z zewnątrz)
W domu tym spotykali się członkowie Żywego Różańca, do kręgu których należał Karol Wojtyła. Grupę tę zainicjował i prowadził Sługa Boży Jan Tyranowski (1901-1947). Był prostym krawcem, ale jednocześnie - człowiekiem o bogatej duchowości. Jego mistrzami duchowymi byli św. Jan od Krzyża i św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Ojciec Święty Jan Paweł II nazwał go "wychowawcą teologiem, apostołem Bożej wielkości, Bożej piękności". Jan Tyranowski ujmował innych swoją religijnością. Codzienne, kilkugodzinne medytacje nie zamykały go jednak na innych ludzi, wręcz przeciwnie - wzmagały w nim potrzebę apostolstwa. Od 1997 r. trwa proces beatyfikacyjny Jana Leopolda Tyranowskiego.

8. Kościół św. Stanisława Kostki XX. Salezjanów na Dębnikach (ul. Konfederacka)
Był to kościół parafialny Karola Wojtyły podczas jego pobytu na Dębnikach w latach 1938-1944. Młody Wojtyła modlił się często w tutejszej kaplicy Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. W lutym 1940 r. poznał tu Jana Tyranowskiego, jako współuczestnika religijnych spotkań młodzieży, organizowanych z inspiracji księży salezjanów. W tym kościele 3 listopada 1946 r. ks. Karol Wojtyła odprawił swą pierwszą Mszę św. z udziałem wiernych. Tu spoczywają doczesne szczątki Sługi Bożego Jana Tyranowskiego.

9. Dom przy ul. Szwedzkiej 12 (dostępny tylko z zewnątrz)
Karol Wojtyła przebywał tu kilka tygodni po wypadku samochodowym (potrącenie przez ciężarówkę 29 lutego 1944 r.) Po rekonwalescencji stąd poszedł do seminarium duchownego. Mieszkała tu zaprzyjaźniona z nim Irena Szkocka z córką Zofią Poźniakową i jej mężem. Tutaj kontynuowane były spotkania młodych pisarzy, aktorów i malarzy odbywające się wcześniej w willi "Pod Lipkami" na Salwatorze (ul. Księcia Józefa 55a). W domu przy ul. Szwedzkiej w 1946 r. odbyło się także poprymicyjne spotkanie ks. Wojtyły z przyjaciółmi. Jeszcze jako biskup K. Wojtyła przychodził tu w okresie Bożego Narodzenia na śpiewanie kolęd.

10. Dom przy ul. Tynieckiej 10 (dostępny tylko z zewnątrz)
Latem 1938 r. Karol Wojtyła zamieszkał wraz ze swym ojcem (Karolem Wojtyłą seniorem) w dwóch pokojach z kuchnią sutereny domu swojego wuja, Roberta Kaczorowskiego. Przebywał tu do 1944 r. w czasie studiów polonistycznych na UJ oraz późniejszej pracy w kamieniołomie, zakładach sodowych i studiów filozoficznych w zakonspirowanym seminarium duchownym. Po śmierci ojca Karola Wojtyły w roku 1941 zaprosił do wspólnego mieszkania przybyłego z żoną z Wadowic reżysera teatralnego, Mieczysława Kotlarczyka, założyciela Teatru Rapsodycznego.

11. Kamień papieski na Błoniach
Ważący 26 ton kamień granitowy z okolic Morskiego Oka został tu umieszczony w październiku 1997 r. w 19. rocznicę inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II, z inicjatywy Metropolity Krakowskiego, kard. Franciszka Macharskiego. Głaz upamiętnia spotkania Jana Pawła II z pielgrzymami podczas kolejnych wizyt w Polsce począwszy od czerwca 1979 r. Tutaj kilka dni pośmierci Jana Pawła II, ok. 1 mln osób przyszła z krakowskiego Rynku w "Białym Marszu" (drugim w historii) i wzięło udział we mszy św. dziękczynnej za życie Ojca Świętego Jana Pała II.

12. Pomnik Jana Pawła II w Parku im. H. Jordana (wejście od ul. 3 Maja)
W parku stoi pomnik Jana Pawła II, ufundowany przez Zarząd Regionu Małopolska NSZZ "Solidarność". Z tego miejsca szlak wędrówki z Janem Pawłem II po Krakowie wiedzie trasą tzw. "Białego Marszu" (w 1981 r.). Wtedy w odpowiedzi na zamach na osobę Ojca Świętego, 17 maja 1981 r. pół miliona osób, ubranych na biało (kolor światłości i dobra) w milczeniu przeszło na krakowski Rynek, aby zamanifestować swą jedność z walczącym o życie papieżem, przeciwstawić się przemocy i w ten sposób dać odpowiedź złu.

13. Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego (ul. Gołębia 24)
W 1938 r. Karol Wojtyła rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie II wojny światowej kontynuował tajne studia na Wydziale Teologicznym tej uczelni. Na tym uniwersytecie w 1948 r. młody ks. Wojtyła uzyskał stopień doktora i prowadził wykłady z etyki społecznej, a w 1954 r. uzyskał habilitację, jako ostatni przed usunięciem Wydziału z UJ. Wszechnica Jagiellońska nie zapomniała o swoim profesorze i 22 czerwca 1983 r. nadała Janowi Pawłowi II doktorat honoris causa. Odwiedzając Kraków w 1997 r., w pobliskiej kolegiacie akademickiej, kościele św. Anny, wygłosił przemówienie z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego UJ.

14. Bazylika Mariacka (Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny) (Rynek Główny)
W latach 1952-1957 Jan Paweł II był kaznodzieją i spowiednikiem w tej Bazylice. Jako Papież nawiedził ją trzykrotnie, a w 1991 r. przy ołtarzu stojącym u jej wejścia odprawił mszę św., podczas której dokonał beatyfikacji bł. Anieli Salawy. 17 maja 1981 r. przed Bazyliką Mariacką zebrali się wszyscy uczestnicy Białego Marszu, zorganizowanego po zamachu na życie Jana Pawła II. W ścianę kościoła wmurowane są tablice upamiętniające beatyfikację Anieli Salawy i Biały Marsz.

15. Bazylika św. Floriana (ul. Warszawska 1)
W tej parafii ks. Karol Wojtyła, będąc od marca 1949 r. wikarym, zainicjował działalność duszpasterstwa akademickiego. Jednocześnie kontynuował swoją pracę naukową. Z parafii odszedł w listopadzie 1951 r., pozostając do 1958 r. duszpasterzem akademickim. Dnia 18 sierpnia 2002 r. na dziedzińcu Bazyliki Jan Paweł II spotkał się z mieszkańcami parafii.

16. Pomnik Jana Pawła II w Parku Strzeleckim (ul. Lubicz)
Pomnik Jana Pawła II stojący w Parku Strzeleckim został ufundowany przez krakowskie Bractwo Kurkowe, dla upamiętnienia spotkania Braci Kurkowych z Ojcem Świętym w Watykanie. Monument odsłonięto 1 lipca 2000 r. Figura z brązu, autorstwa prof. Czesława Dźwigaja, osadzona jest na kamieniu z czerwonego afrykańskiego granitu.

17. Grób Rodziców Jana Pawła II na Cmentarzu Rakowickim (lokalizacja mogiły jest zaznaczona na planie ustawionym przy wejściu do części wojskowej cmentarza od ul. Prandoty)
W tzw. wojskowej części cmentarza znajduje się grobowiec rodziny Wojtyłów i Kaczorowskich. Pochowani są tutaj: matka Jana Pawła II, Emilia z Kaczorowskich Wojtyła (zm. w 1929 r.), ojciec Karol Wojtyła (zm. w 1941 r.), brat Edmund Wotyła (zm. w 1932 r.), a także rodzice matki Ojca Świętego - Feliks i Maria Kaczorowscy oraz trzy inne osoby z rodziny Kaczorowskich.

18. Szpital im. Jana Pawła II (ul. Prądnicka 80 )
Pierwsze budynki szpitala zostały zbudowane w 1917 r. jako Miejskie Zakłady Sanitarne. Tutaj m.in. dwukrotnie przebywała na leczeniu św. Faustyna Kowalska. Od 1948 r. przyjęta została nazwa Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Dr. Anki. Obecna Poliklinika Kardiologiczna została zbudowana przez Fundację "Cor Aegrum". W 1990 r. nadano szpitalowi imię Jana Pawła II. Jego poświęcenia dokonał osobiście Ojciec Święty dnia 9 czerwca 1997 r.

19. Kościół św. Jadwigi Królowej (ul. Łokietka 60)
W 1997 r. Jan Paweł II dokonał na Błoniach kanonizacji św. Jadwigi Królowej, a także odwiedził ten kościół, co upamiętnia umieszczona nad wejściem tablica z herbem papieskim. Przed kościołem stoi krzyż z ołtarza, przy którym Jan Paweł II podczas pierwszej pielgrzymki do Polski w 1979 r. odprawił mszę św. na Błoniach.

20. Kościół Matki Bożej Królowej Polski ARKA PANA w Bieńczycach (ul. Obrońców Krzyża 1)
Historia powstania tutejszej parafii wiąże się z walką o drewniany krzyż, postawiony tu przez mieszkańców nowej dzielnicy Krakowa (Nowej Huty), z założenia traktowanej przez władze komunistyczne jako - pozbawionej życia religijnego. Od 1960 r. przy tym krzyżu bp Karol Wojtyła odprawiał "pasterki" pod gołym niebem, a 14 października 1967 r. - już jako kardynał - sprawował mszę św. na rozpoczęcie budowy kościoła. Dnia 18 maja 1969 r. - wmurował kamień węgielny pochodzący z resztek murów konstantyńskiej bazyliki św. Piotra poświęcony przez ówczesnego papieża Pawła VI. W 1973 r. ówczesny metropolita krakowski powiedział tutaj: "chyba nie ma drugiej parafii w archidiecezji, w której bym tak często bywał jako wasz biskup". 15 maja 1977 r. kard. K. Wojtyła konsekrował ten kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, zbudowany według projektu arch. Wojciecha Pietrzyka. W czasie pierwszej pielgrzymki do Polski Jan Paweł II odprawiając mszę św. w pobliskiej Mogile wielokrotnie odnosił się do historii powstania tutejszej świątyni, zwanej Arką Pana.

21. Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mistrzejowicach (os. Tysiąclecia 86)
W 1971 r. ks. Karol Wojtyła odprawił tu pierwszą "pasterkę" pod gołym niebem, w miejscu, w którym życie religijne skupiało się najpierw wokół słynnej mistrzejowickiej drewnianej budki. W obecności budowniczego kościoła, pierwszego proboszcza tej parafii, ks. Józefa Kurzei, 1 grudnia 1973 r. poświęcone zostały tymczasowe obiekty parafii. 13 maja 1975 r. poświęcono miejsce pod budowę kościoła, a 22 czerwca 1983 r. Jan Paweł II konsekrował kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego wybudowany według projektu arch. Józefa Dutkiewicza.

22. Kamieniołomy na Zakrzówku (kapliczka przy skrzyżowaniu ulic: Pychowicka-Wyłom-Norymberska)
W pobliskich kamieniołomach Karol Wojtyła pracował jako robotnik od września 1940 r. do października 1941 r. Zatrudniono go przy wysadzaniu wapienia za pomocą ładunków amonitu oraz przy rozbijaniu bloków i ładowaniu na wagoniki kolejki wąskotorowej. W późniejszym okresie roznosił ładunki wybuchowe, a następnie pracował jako pomocnik maszynisty przy kolejce wąskotorowej.

23. Dawne Zakłady Sodowe "Solvay" (ul. Zakopiańskiej 62, obecnie - Centrum Sztuki Współczesnej "Solvay")
W Zakładach Sodowych "Solway" Karol Wojtyła był zatrudniony od jesieni 1940 r. - początkowo jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku, a od lata 1941 r. do sierpnia 1944 r. - w oczyszczalni wody przy kotłowni. Pracował najczęściej na nocnej zmianie, poświęcając wolne chwile na lekturę i modlitwę.

24. Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach (ul. Siostry Faustyny 3-9)
Kościół na łagiewnickim wzniesieniu gościł Jana Pawła II, gdy w czasie II wojny światowej pracował jako robotnik w pobliskich Zakładach Sodowych "Solvay". Będąc następcą św. Piotra przybył do Sanktuarium 7 czerwca 1997 r. Powiedział wtedy m.in.: "Orędzie miłosierdzia Bożego zawsze było mi bliskie i drogie. Historia jakby wpisała je w tragiczne doświadczenie II wojny światowej. W tych trudnych latach było ono szczególnym oparciem i niewyczerpanym źródłem nadziei nie tylko dla Krakowian, ale dla całego narodu. Było to i moje osobiste doświadczenie, które zabrałem ze sobą na Stolicę Piotrową i które niejako kształtuje obraz tego pontyfikatu". Dnia 17 sierpnia 2002 r. Jan Paweł II poświęcił nowo wybudowaną Bazylikę i dokonał w niej Aktu Oddania Świata Miłosierdziu Bożemu.

25. Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II (Kraków - Balice)
Port lotniczy w podkrakowskich Balicach (11 km na zachód od Krakowa) 30 listopada 1995 r. otrzymał imię Jana Pawła II. W hallu głównym oglądać można płaskorzeźbę poświęconą Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. Na płycie lotniska odbywały się uroczystości powitania i pożegnania pielgrzymującego Papieża - przyloty: 14 czerwca 1999 r. i 16 sierpnia 2002 r. oraz odloty: 10 czerwca 1979 r., 23 czerwca 1983 r., 16 sierpnia 1991 r., 10 czerwca 1997 r., 17 czerwca 1999 r. i 19 sierpnia 2002 r.

**********

Wspólnota Małopolska, Wydanie Okazjonalne, grudzień 2006