Apel
Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski
oraz Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP
do Ministra Środowiska
o pilne wprowadzenie Krajowego Programu Ochrony Powietrza

Zła jakość powietrza jest obecnie jednym z najważniejszych problemów środowiskowych w Polsce, zwłaszcza w województwach: małopolskim, śląskim, opolskim, dolnośląskim i łódzkim. Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim przeprowadzana przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska wskazuje, że od 2009 r. we wszystkich strefach ochrony powietrza w Małopolsce przekraczane są poziomy dopuszczalne pyłu PM10 i poziom docelowy benzo(a)pirenu, a od roku 2010 również poziom dopuszczalny pyłu PM2,5. Problem dotyczy całego kraju - stężenia 24-godzinne pyłu PM10 w 2011 roku przekroczyły poziom dopuszczalny w 42 na 46 stref w Polsce (91%). Podobnie w 42 strefach przekroczony został średnioroczny poziom docelowy benzo(a)pirenu.

Główną przyczyną wysokich stężeń pyłu PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenu jest niska emisja związana z indywidualnym ogrzewaniem paliwami stałymi. Natomiast mimo znacznego zaangażowania samorządów lokalnych w działania naprawcze, sytuacja nie ulega poprawie. W Krakowie od 1995 r. zlikwidowano około 20 tys. kotłów indywidualnych i ponad 300 kotłowni węglowych, natomiast Kraków pozostaje miastem o najwyższych stężeniach średniorocznych pyłu PM10 w Polsce.

Smog wpływa bezpośrednio na choroby serca, udar mózgu, astmę, nadciśnienie, bóle w klatce piersiowej, przewlekłe zapalenie oskrzeli, alergię, w końcu przeprowadzone w Krakowie badania potwierdziły, że kobiety narażone na oddziaływanie smogu rodzą mniejsze dzieci. Zanieczyszczone powietrze którym oddychamy skraca nasze życie o kilka lat!

Ustawa Prawo ochrony środowiska w art. 91c przewiduje, że w przypadku, gdy przekroczenie poziomów dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu występuje na znacznym obszarze kraju, a środki podjęte przez organy samorządu terytorialnego nie wpływają na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, Minister Środowiska może przygotować krajowy program ochrony powietrza. Dokument ten ma charakter strategiczny i wyznacza cele i kierunki działań, jakie powinny zostać uwzględnione w programach ochrony powietrza.

Apelujemy do Ministra Środowiska o szybkie przygotowanie i wprowadzenie Krajowego Programu Ochrony Powietrza ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji województw południowej Polski. Wzorem innych krajowych programów - Krajowego Programu Gospodarki Odpadami oraz Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, dokument ten powinien być podstawą do programu dofinansowania działań naprawczych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej oraz środków unijnych poprzez programy operacyjne na szczeblu krajowym.

Obecny zakres wsparcia likwidacji niskiej emisji ze środków NFOŚiGW to zaledwie 400 mln zł dla całej Polski, co stanowi niewielką część potrzeb w tym zakresie. Koszty działań ograniczających niską emisję w Małopolsce zostały oszacowane na około 2,3 mld zł, w tym 600 mln zł dla samego Krakowa.

W celu ochrony zdrowia mieszkańców oraz uniknięcia kar ze strony Komisji Europejskiej za brak przestrzegania przepisów unijnych, konieczna jest poprawa jakości powietrza w możliwie krótkiej perspektywie czasu. Z tego względu niezbędne jest zaangażowanie Ministra Środowiska w udostępnienie znacznych środków finansowych na walkę z niską emisją oraz wprowadzenie zmian prawnych, które pomogą samorządom realizować zadania w zakresie ochrony powietrza.

Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Stowarzyszenia oraz Federacji

Kraków, 20 września 2013 r.

**********

Otrzymują:
Prezydent RP
Marszałek Sejmu RP
Prezes Rady Ministrów
Minister Środowiska
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Gminy i Powiaty Województwa Małopolskiego
Samorządy Województw