Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski

Stanowisko

Stanowisko
Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski
w sprawie rażącego braku środków z Budżetu Państwa
na wypłaty stypendiów socjalnych

I. 1 stycznia bieżącego roku weszła w życie nowelizacja ustawy o systemie oświaty uchwalona 16 grudnia 2004 r. Uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych mogą ubiegać się o roczne stypendia socjalne, będące refundacją wydatków poniesionych na naukę. Od początku roku samorządy zobowiązane są do wypłacania stypendiów socjalnych uczniom z biednych rodzin. Zgodnie z ustawą nie powinno ono być niższe niż 44 zł i nie wyższe niż 112 zł.

Aby otrzymać pomoc wystarczy złożyć wniosek o przyznanie stypendium socjalnego do urzędu gminy, w której uczeń jest zameldowany. Warunkiem otrzymania stypendium jest wykazanie dochodów nie przekraczających 316 zł brutto na jednego członka rodziny.

W tym roku budżet państwa przeznaczył na stypendia socjalne 242,5 mln zł, a według szacunków gmin potrzeba ok. 1 mld zł.

II. Z informacji płynących z gmin do Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski jednoznacznie wynika, że pieniędzy jest kilkakrotnie za mało.

Ponadto samorządy gminne zostały postawione przed niemożliwym do realizacji zadaniem opracowania regulaminów zawierających m.in.: gradację wysokości stypendiów w zależności od dochodów, zasady dotyczące rozliczania uzyskanych kwot w sytuacji, gdy nie znane były dane finansowe określające wysokość środków dla poszczególnych gmin.

Na przykład w Kolbuszowej blisko 70 proc. uczniów z 1,5 tys. uprawnionych do pobierania stypendiów dostaje po 45-47 zł za semestr, czyli stypendium wynosi ok. 8 zł miesięcznie!!! (zgodnie z ustawą nie powinno ono być niższe niż 44 zł). Samorząd otrzymał z ministerstwa niespełna 178 tys. zł - aby wypłacić najniższe stypendia, musiałby zabrać ze środków przeznaczonych na inne cele 500 tys. zł, przy rezerwie budżetowej gminy na nieprzewidziane zadania i sytuacje 60 tys. zł. Wiele osób, by złożyć wniosek i później odebrać pieniądze musi korzystać z środków transportu publicznego, więc czasami podróż w dwie strony to równowartość 8 zł, czyli miesięcznego stypendium.

III. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolskie ocenia jako skandaliczne wprowadzenie stypendiów w trakcie roku szkolnego bez zagwarantowania pokrycia 75% brakujących środków finansowych.

Jest to kolejne zadanie dla gmin bez zapewnienia środków na jego realizację. Drastycznie naruszono konstytucyjną zasadę zapewnienia pełnych środków dla nowych zadań samorządów. Sytuacja jeszcze bardziej skomplikuje się we wrześniu br., kiedy to wg samorządowców będzie znacznie więcej nowych wniosków o stypendia. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu oświadczyło, że nie przeznaczy w tym roku więcej środków na stypendia socjalne.

Przekazywanie gminom zadania bez pokrycia finansowego, burzy budżety gmin, uniemożliwia wykonywanie obowiązujących ustaw podrywając autorytet Sejmu, Rządu i samorządu. W wyniku takiej polityki samorządy mają mniej pieniędzy na konieczne inwestycje, na rozwój gospodarczy, zmniejszanie bezrobocia, a także na zapewnienie wkładu własnego wymaganego przy inwestycjach finansowanych z funduszy Unii Europejskiej w ok. 80%.

Z drugiej strony osoby zgłaszające się po pomoc socjalną są upokarzane wysokością stypendiów.

Mieczysław Bień
Prezydent Tarnowa

Przewodniczący WZD
Kazimierz Barczyk

XVIII Walne Zgromadzenie Delegatów
Kraków, 28 czerwca 2005 r.