W ramach obchodu Roku Demokracji Lokalnej, w Senacie RP 6 października odbyła się konferencja podsumowująca 20 lat aktywności polskich samorządów.
Była to okazja do dyskusji na temat pracy samorządowców i przeglądu ustawodawstwa samorządowego. Podczas konferencji został przedstawiony raport analizujący najważniejsze szanse i wyzwania dla rozwoju samorządu terytorialnego w Polsce. Został on przygotowany na podstawie ankiety przeprowadzonej we wszystkich województwach przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej.
Reforma samorządu terytorialnego uznawana jest za jedną z najważniejszych i najbardziej udanych reform. W tym roku 27 maja obchodziliśmy 20. rocznicę pierwszych wyborów do odrodzonego samorządu terytorialnego - do rad gmin, które były możliwe m.in. dzięki reformie samorządowej przygotowanej przez Senat. Uchwałą Senatu rok 2010 został ogłoszony Rokiem Demokracji Lokalnej.
W konferencji uczestniczył Kazimierz Barczyk, przedstawiając na zaproszenie organizatorów referat zawierający osobiste refleksje wynikające z jego udziału w strukturach "Solidarności", samorządowych i państwowych, w ciągu ostatnich 30 lat.
**********
.jpg)
.jpg)
**********
Kazimierz Barczyk
Przewodniczący Federacji
Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP
kazimierz@barczyk.pl
Konferencja w Senacie RP
Podsumowująca 20 lat aktywności polskich samorządów terytorialnych
6 października 2010
W refleksji o 20. latach aktywności polskich samorządów terytorialnych uwzględniam nie tylko doświadczenia wynikające z kierowania Federacją Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, ale także wynikające z mojego osobistego udziału zarówno w strukturach "Solidarności", samorządowych, jak i państwowych, w ciągu minionych 30 lat.
Miałem zaszczyt zostać pierwszym przewodniczącym Rady Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa wybranej w roku 1990, a także posłem uczestniczącym w pracach parlamentarnych nad wieloma ustawami dotyczącymi ustroju samorządu. Również jako Sekretarz Stanu w Kancelarii Premiera Jerzego Buzka - Sekretarz Komitetu Społecznego Rady Ministrów oraz doradca Premiera ds. reformy samorządowej i sekretarz zarządu krajowego RS AWS ds. samorządu terytorialnego w ZK kierowanym przez J. Buzka w latach 1997-2001, brałem udział w tworzeniu podstaw prawnych i wdrażaniu reform administracji wprowadzających m.in. samorząd powiatowy i wojewódzki. Duży wkład w tę reformę miał wówczas również ponad 100 osobowy parlamentarny zespół samorządowy, którym kierowaliśmy wraz z posłem Tadeuszem Wroną. "Akcja Wyborcza Solidarność" wspólnie z Unią Wolności w istotny sposób dopełniły zręby programu "Solidarności" z 1981 r. oraz reformę gminną sprzed 20-lat m.in., wprowadzając pierwsze w naszej historii wybory do samorządu wojewódzkiego w całym państwie. Jak pisało "Życie" w listopadzie 97 spośród dwóch Sekretarzy Stanu w KPRM i kandydatów na pełnomocnika Rządu ds. reformy samorządu terytorialnego premier J. Buzek wybrał M. Kuleszę, ja zostałem sekretarzem KSRM zajmującym się między innymi czterema reformami społecznymi. Na mój wniosek Wicepremier J. Tomaszewski powołał Jerzego Stępnia na Wiceministra MSWiA. W tytułach gazet byliśmy prezentowani jako "trójgłowy smok samorządowy", a z prof. M. Kuleszą jako "powiatowe bliźniaki".
Ramy czasowe i formuła wypowiedzi nie pozwalają oczywiście na całościowe podsumowanie ostatnich 20 lat polskiego samorządu terytorialnego, zwłaszcza, że przez cały ten okres byłem praktykującym samorządowcem. Dlatego ograniczę się do kilku refleksji o generalnym charakterze, zwracając także uwagę na mniej znane kwestie.
1. W pierwszej kolejności chciałbym poczynić uwagę natury historycznej. Jak słusznie przypomniano w uchwale Senatu z 27 maja 2010 roku "w dziele odrodzenia samorządności istotną rolę odegrał odrodzony Senat". Ustawa o samorządzie terytorialnym podjęta została z inicjatywy uchwałodawczej Izby Wyższej. Trzeba przy tej okazji wyrazić uznanie dla dalekowzroczności ówczesnych Senatorów na czele z Marszałkiem Senatu Prof. Andrzejem Stelmachowskich. Bardzo ważna rolę odegrał Prof. Jerzy Regulski, Przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego Senatu, który następnie przygotowywał i wdrażał reformę jako pełnomocnik Rządu ds. Reformy Samorządu Terytorialnego w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. W Senacie prace te kontynuowała komisja z nowym przewodniczącym J. Stępniem oraz - m.in. w roli eksperta - doc. Michał Kulesza. Bez inicjatywy politycznej Senatu podwaliny legislacyjne pod ustrój samorządu z pewnością nie powstały by tak szybko. Jednocześnie warto przypomnieć, że prace nad ustawowym umocowaniem samorządu terytorialnego toczyły się wcześniej. Jednym z prowadzącym te prace podmiotów było Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych "Solidarności" oraz jego Społeczna Rada Legislacyjna pod przewodnictwem prof. Stefana Grzybowskiego, byłego rektora UJ. Jako młody krakowski sędzia i członek Prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości "S" na przełomie 1980/1981 r. założyłem i byłem prezesem Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych NSZZ "Solidarność" do 1992 r.
W ramach prac tego gremium, w 1981 r. opracowaliśmy założenia ustawy ordynacji wyborczej do rad narodowych, która de facto miała tworzyć demokratycznie wybierany samorząd stopnia podstawowego w radach gminnych, miejskich, miejsko gminnych i dzielnicowych - ich kadencja kończyła się 5 lutego 1982 r. Późnym wieczorem 12 grudnia 1981 r., na dwie godziny przed ogłoszeniem stanu wojennego, referował ją Tadeusz Syryjczyk na posiedzeniu Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w Stoczni Gdańskiej.
W tej sprawie istotne znaczenie miały dokumenty I Zjazdu "Solidarności" z września 1981 r. Wówczas uchwalono protest wobec ogłoszonych przez Radę Państwa założeń nowelizacji ustawy o Radach Narodowych i zobowiązano władze "Solidarności" do opracowania demokratycznej ordynacji wyborczej. Z uwagi na fakt, że COIU "S" było prawniczym zapleczem eksperckim "Solidarności", opracowaliśmy założenia tej ordynacji. Największy, 10-milionowy obywatelski pokojowy ruch w dziejach świata, wyszedłby z zakładów pracy uczestnicząc wyborach i przyjmując odpowiedzialność za sprawy publiczne jako władza lokalna. Ale niestety, władze wprowadziły stan wojenny - czy w części nie z obawy przed przegranymi wyborami? Gdyby ta ordynacja weszła w życie, "Solidarność" wygrałaby wybory dwa miesiące później. Niestety, wszyscy zmarnowaliśmy 10 lat.
Dokumenty Zjazdu "Solidarności" przesądziły podstawowe cechy przyszłego samorządu terytorialnego.
Ojcem i matką odrodzonego samorządu terytorialnego była oczywiście "Solidarność". My niczego nowego nie wymyśliliśmy, bo przecież w Krakowie samorząd funkcjonował od czasu lokacji miasta, czyli od ponad 750 lat. Dokument lokacyjny to nie tylko założenia urbanistyczno-architektoniczne, ale również utworzenie władzy samorządowej. Pamiętamy też samorządność z okresu autonomii galicyjskiej z XIX-wiecznym boomem inwestycyjnym oraz doświadczenia II RP. Okres PRL był przerwą w samorządzeniu obywateli, dlatego w tym roku obchodzimy Rok Solidarności i Rok Samorządności.
Słynna Teza 21 Zjazdu "Solidarności" zawierała wręcz konstytucyjne zapisy dla samorządu terytorialnego: "Samodzielne prawnie, organizacyjnie i majątkowo samorządy terytorialne muszą być rzeczywistą reprezentacją społeczności lokalnej". "Organy samorządu terytorialnego muszą uzyskać uprawnienia do decydowania o całokształcie spraw lokalnych, w tym zakresie mogą podlegać jedynie (...) kontroli przestrzegania prawa. W razie sporu (...) rozstrzygnięcie należeć powinno do sądu (...) Niezbędna jest też możliwość zawierania porozumień między samorządami (...) Samorządy muszą mieć osobowość publiczno-prawną oraz prawo do uzyskiwania samodzielnie środków finansowych (podatki lokalne)".
Wnioskowano również utworzenie Izby Samorządowej na szczeblu centralnym.
We współpracy z tzw. Siecią "S" największych przedsiębiorstw w Polsce, Zespół COIU "S" pod kierunkiem prof. UJ Stanisława Włodyki przygotował z kolei założenia ustawy o przedsiębiorstwie i samorządzie. Były to bardzo ważne ustawy dla milionów pracowników i obywateli, łamiące faktycznie dogmaty państwa socjalistycznego.
W piśmie COIU "S" - SRL z 14 lipca 1989 r. do Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego i Marszałka Senatu deklarowaliśmy "Wyrażamy gotowość dalszego opracowywania społecznych projektów nowelizacji ustaw dla przebudowy Państwa - naprawy Rzeczypospolitej - oraz krytycznego oceniania projektów rządowych. Jednoczenie członkowie naszych zespołów gotowi są udzielać konsultacji w bieżących pracach parlamentarnych niezależnym Posłom i Senatorom, oraz opracowywać ekspertyzy Senatowi. W naszej pracy kierujemy się jedynie kryterium najlepszej woli i wiedzy. W załączeniu przesyłamy dane osobowe Rady i Komisji Kodyfikacyjnej." W imieniu COIU "S" uczestniczyłem w pierwszych posiedzeniach OKP. Wraz z mec. Zbigniewem Dyką i senatorem Andrzejem Rozmarynowiczem, v-ce przewodniczącym SRL, opracowaliśmy w jego krakowskim domu projekt Regulaminu obrad Senatu przed jego pierwszym posiedzeniem. W tym czasie Sejm kontraktowy na I posiedzeniu - na wniosek OKP - wybrał mnie do Trybunału Stanu.
Jeszcze przed wakacjami jako niezależna struktura społeczna podjęliśmy pracę nad projektem ustawy o samorządzie terytorialnym i ordynacją wyborczą. Nad ustawą odradzającą samorząd terytorialny władze klubu OKP i Senatu musiały uzyskać wstępną zgodę generała Jaruzelskiego, który - jako prezydent - zgodnie z Konstytucją sprawował nadzór nad radami narodowymi. Ich zniesienie ograniczało bowiem władzę prezydenta. Należy przypomnieć, że przy "okrągłym stole" nie osiągnięto porozumienia w sprawie demokratyzacji rad narodowych i odrodzenia samorządu terytorialnego. Na wniosek prof. J. Regulskiego udało się jedynie spisać protokół rozbieżności.
W piśmie z 22 września 1989 r. do doc. dr hab. Michała Kuleszy - Przewodniczącego Zespołu ds. Samorządu Terytorialnego Społecznej Rady Legislacyjnej pisaliśmy wraz z rektorem S. Grzybowskim:
"Szanowny Panie,
Uprzejmie prosimy, aby kierowany przez Pana zespół nadzwyczajnie przyspieszył w pierwszej kolejności prace nad projektami ustaw o samorządzie terytorialnym i nad ordynacją wyborczą.
W dniu wczorajszym Marszałek Senatu Pan Prof. Andrzej Stelmachowski poprzez Pana Senatora Prof. Tadeusza Zielińskiego, Przewodniczącego Senackiej Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, zwrócił się w gmachu Sejmu do Społecznej Rady Legislacyjnej - na ręce Sekretarza sędziego Kazimierza Barczyka - o przyspieszenie tych prac tak, aby pierwsze projekty mogły być gotowe w przeciągu jednego miesiąca /w duchu Uchwały Senatu z 29 lipca 1989 r. w sprawie samorządu terytorialnego/ a następnie przedstawione Senatowi.
Z uwagi na wagę państwową tych problemów, a także na ogrom prac dużego Zespołu - wedle słów Marszałka - Senat pokryje wszelkie koszty.
Będziemy wdzięczni za przedstawienie na najbliższym posiedzeniu Społecznej Rady Legislacyjnej w dniu 20 października b.r. w librarii Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie obu projektów oraz przygotowań do pozostałych kilku ustaw regulacyjnych całość problematyki samorządu terytorialnego.
Z wyrazami prawdziwego poważania i szacunku."
Pismo to było efektem mojej propozycji przyspieszenia prac nad ustawą, przez SRL w rozmowie z udziałem Prof. T. Zielińskiego w gabinecie Marszałka Senatu A. Stelmachowskiego (członka SRL od 1981 r.).
Z kolei w zaproszeniu do udziału w IV posiedzeniu Społecznej Rady Legislacyjnej, w dn. 24 października, w pkt. 4 zapisaliśmy: "Przedstawienie projektów ustawy o samorządzie terytorialnym i ordynacji wyborczej - doc. dr Michał Kulesza, poseł prof. dr Walerian Pańko"
Profesor Walerian Pańko był od 1981 r. jednym z czołowych przedstawicieli środowiska niezależnych prawników w COIU "S", kierując Zespołem, który opracował założenia i kierunki zmian w ustawodawstwie rolnym, opracowując prawne konsekwencje porozumień rzeszowskich i ustrzyckich oraz współuczestnicząc w opracowaniu ustawy o samorządzie terytorialnym - prace te kontynuował w roli Przewodniczącego Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego.
O bliskości współpracy COIU "S" - SRL z OKP i Senatem RP świadczy pismo skierowane 30 października 1989 r. przez Przewodniczącego i Wice-przewodniczącego OKP Bronisława Geremka i Andrzeja Wielowieyskiego na ręce prof. dr Stefana Grzybowskiego, Przewodniczącego Społecznej Rady Legislacyjnej.
"Szanowny Panie Profesorze,
Prosimy o przyjęcie wyrazów wdzięczności Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego za przesłane nam materiały jak w ogóle za wieloletnią i niezwykle owocną pracę Społecznej Rady Legislacyjnej. Pragniemy traktować pracę Społecznej Rady Legislacyjnej jako zaplecze prac ustawodawczych jakie podejmuje nasz klub w obu izbach polskiego parlamentu. Będziemy wdzięczni zatem za możliwie jak najściślejszą współpracę z kierownictwem obywatelskiego klubu parlamentarnego, z komisjami ustawodawczymi Sejmu i Senatu, z Biurem Prawnym Senatu jak i zespołem doradców prawnych OKP.
Oba opracowania załączone - o ustawodawstwie gospodarczym i o inicjatywach legislacyjnych dotyczących problemów administracyjnych - przekazaliśmy zainteresowanym komisjom.
Mamy nadzieję, że nasza współpraca będzie stanowić istotny czynnik w realizacji głębokiej reformy prawa w Polsce.
Łączymy najlepsze słowa."
Wybitny historyk państwa i prawa prof. Stanisław Grodziski b. prorektor UJ stwierdził, że "był pod wrażeniem skali i wielkości prac podjętych dla naprawy Rzeczypospolitej - największego społecznego wysiłku prawników od czasów Konstytucji 3 Maja".
2. Kolejnym przełomowym okresem dla ukształtowania klasycznego trójpoziomowego ustroju samorządu terytorialnego był czas wielkich reform społecznych, zainicjowanych z końcem lat 90-tych ubiegłego wieku przez rząd Jerzego Buzka. Utworzenie powiatów i samorządowych województw powiązane zostało z systemowymi zmianami w tak ważnych dziedzinach jak edukacja i ochrona zdrowia. Z perspektywy czasu można powiedzieć, że dokonany wkrótce potem odwrót w dziedzinie organizacji i finansowania ochrony zdrowia, polegający na likwidacji kas chorych i odsunięcia od wpływu na zarządzanie tymi środkami samorządów wojewódzkich, nie był dobrym rozwiązaniem.
3. Istotne dla kształtu ustroju samorządu - przede wszystkim na poziomie gmin - było wprowadzenie od 2002 roku bezpośredniego wyboru wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Pomijając praktyczną kwestię usprawnienia procesu zarządzania, należy wskazać na wpływy tych decyzji na życie społeczne i polityczne. Bezpośredni wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów przyczynił się do wykreowania lokalnych liderów, osób zyskujących w demokratycznym procesie bezpośrednią legitymację do realizacji swoich wizji. Rozważenia i analizy wymaga, czy obowiązujące regulacje prawne dotyczące relacji między organem wykonawczym, a stanowiącym nie wymagają zmiany.
4. Chronologicznie ujmując za niezwykle istotną dla polskiego samorządu należy uznać przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Wskazać należy na cywilizacyjne znaczenie tego faktu dla polskich wspólnot lokalnych i regionalnych, znajdujące przede wszystkim wyraz z programie inwestycyjnym. Niemniej, istotnie, akcesja do UE wpłynęła na rozwiązania ustrojowe. Przyznanie samorządom wojewódzkim istotnej roli w planowaniu i dystrybucji publicznych środków wspólnotowych, dookreśliło ich pozycję ustrojową.
5. Nie ograniczając się tylko do refleksji historycznych, chciałbym wskazać na wyzwania stojące przed polskim samorządem w perspektywie najbliższych lat. Do istotnych problemów zaliczam - w pierwszej kolejności - konieczność sprostania przez polskie gminy, powiaty i województwa wyzwaniom globalnym i skutkom ostatniego światowego kryzysu finansowego i gospodarczego - największego załamania gospodarczego na świecie od lat 30 ubiegłego wieku. Stajemy wobec poważnego dylematu, z jednej strony konieczność kontynuowania programu modernizacji Polski (zwłaszcza w sferze infrastruktury), co wymaga finansowania z użyciem funduszy UE - najtańszych na świecie pieniędzy do pozyskania, kredytów i innych zobowiązań. Z drugiej strony, stan finansów publicznych ogółem (wraz z sektorem rządowym i ubezpieczeń społecznych) już teraz wymaga podjęcia działań mających na celu ograniczenie długu publicznego. W polskich warunkach skutki tego kryzysu mogą być z czasem trudne do przewidzenia. Przykładowo, na skutek zaniechania nie został rozwiązany w sposób ustawowy problem reprywatyzacji mienia przejętego, przez władze PRL. Rodzi to kolejne precedensowe orzeczenia w sprawach indywidualnych, dotyczących także mienia samorządowego.
6. Za doniosłe - z praktycznego punktu widzenia - uważam wyzwania stojące przed polskimi samorządami a wynikające z niezwykłego rozwoju technik informatycznych. Sprawa ta ma wiele wymiarów, dlatego chciałbym ją ograniczyć do wskazania jednego z aspektów. W mojej ocenie najbliższe lata będą dla administracji publicznej, w tym szczególnie samorządów, okresem w którym relacje w sprawach urzędowych z obywatelami przeniosą się w sferę internetu. Wprowadzone w ostatnich miesiącach zmiany ustawowe dotyczące informatyzacji podmiotów publicznych, nowych dowodów osobistych, połączone z wchodzeniem w wiek aktywności społecznej i zawodowej kolejnych pokoleń, wymogą konieczność dostosowania się do tej sytuacji urzędów samorządowych. Wymaga to działań w dziedzinie zwiększania dostępu do Internetu - co w wielu gminach czynione jest teraz z dużym sukcesem, a także wzmocnienia, zarówno pod względem kompetencji jak i wyposażenia technicznego, struktur samorządowych.
7. W końcu chciałbym wskazać na problem, który w sferze ustawodawczej nie doczekał się optymalnych rozwiązań. Mam na myśli regulacje z zakresu zagospodarowania przestrzennego, zarówno na poziomie przestrzennego zagospodarowania kraju jak i gospodarowania przestrzenią w gminach. Na poziomie ogólnokrajowym prowadzona jest polityczna dyskusja nad wyborem modelu rozwoju przestrzennego kraju. Niekiedy rozważany jest dylemat rozwoju w oparciu o ośrodki metropolitalne w konkurencji z rozwojem opartym na potencjale mniejszych ośrodków. Wydaje się, że często jest to dylemat pozorny, sprowadzający się do gry słów. Mimo to, sprawa ta wymaga pogłębionych analiz, które winny znaleźć odzwierciedlenie w opracowywanej właśnie Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2030. Odnosząc się do problemów lokalnych, truizmem będzie powtórzenie, że w najbliższych latach będziemy świadkami intensywnej walki o przestrzeń. Problem ten dotyczy w szczególności wielkich miast, gdzie w ostatnich latach napór inwestycyjny nie zawsze pozwala gminom nadążyć z realizacją niezbędnej infrastruktury komunalnej. Brak skuteczności w procesie uchwalania planów zagospodarowania rodzi także liczne konflikty lokalne. Ostatnie powodzie pokazały także wymiar przestrzenny działań przeciwpowodziowych. Być może, podjęcie przez Senat inicjatywy uporządkowania ustawodawstwa zagospodarowania przestrzennego, podobnie jak rozpoczęcie procesu odradzania samorządu, pozwoliłoby na wypracowanie w tej dziedzinie dobrych rozwiązań.
8. Terroryzm, klęski żywiołowe, z całą ostrością zwracają uwagę na konieczność skutecznego odpowiadania na te nowe wyzwania przez Sprawne Państwo - Sprawny Rząd - Sprawny Samorząd. Te hasłowe sformułowania muszą być przełożone w najbliższej przyszłości na systemowe rozwiązania legislacyjne i organizacyjne. Jednocześnie powinna być wprowadzona standaryzacja usług nowoczesnego państwa XXI wieku. Profesjonalizm w każdej dziedzinie powinien zastępować romantyzm pionierów budujących podstawy odrodzonego samorządu i niepodległego Państwa.
Powyższe refleksje stanowią próbę zwrócenia uwagi na te generalne kwestie z przeszłości, które miały moim zdaniem najistotniejszy wpływ na kształt samorządu. Z drugiej strony starałem się wskazać niektóre zagadnienia ogólne, które będą wymagały rozwiązania w przyszłości. Podkreślam, że nie dokonuję szczegółowej analizy poruszonych zagadnień, chodzi raczej o zasygnalizowanie pewnych kwestii. Warto w konkluzji stwierdzić, że otocznie instytucji samorządu zmieniło się w ostatnich latach w sposób zasadniczy. Poczynając od uwarunkowań prawnych wynikających z osadzeniem samorządu w przepisach Konstytucji, poprzez stworzenie systemu dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego, rozwinęły się na szeroką skalę badania naukowe nad samorządem terytorialnym, wiele fachowych wydawnictw i periodyków poświęconych tematyce samorządowej ugruntowało swoją pozycję na rynku wydawniczym czy ustawowe umocowanie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Niestety są one branżowymi organizacjami JST, co sprzyja konkurencji między nimi oraz blokowaniu przez nie np. koniecznego uzupełnienia reformy samorządowej - ustawy metropolitarnej. Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP założona 1993 r. skupia regionalne związki gmin a także później powiatów i województw, założone z potrzeby oczywistej i koniecznej współpracy w regionach: województw samorządowych, metropolii - stolic województw, miast, miasteczek, gmin wiejskich oraz powiatów, a wiec wszystkich kategorii JST.
Zawarta w uchwale Senatu z dnia 27 maja 2010 deklaracja: "Senat deklaruje, że nadal będzie patronował rozwojowi samorządności lokalnej, wspierał służące jej inicjatywy i aktywnie współpracował ze wszystkimi, którym bliskie są sprawy samorządowe." - pozwala żywić nadzieję, że polski samorząd terytorialny będzie miał nadal w Izbie Wyższej Parlamentu wypróbowanego sprzymierzeńca.
Myślę, że reforma samorządowa, obok planu Balcerowicza, najgłębiej przebudowała społeczeństwo oraz instytucje państwa polskiego i gospodarki. Jest to ogromna zasługa setek tysięcy radnych, wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów, marszałków województw, którzy w codziennym trudzie poprowadzili swoje społeczności lokalne i regionalne do dużego skoku cywilizacyjnego, jednocześnie cały czas ciesząc się ponad 50 procentowym zaufaniem i aprobatą w badaniach opinii publicznej. Wcieliliśmy w życie rewolucję "Solidarności" ze słynną zachętą Lecha Wałęsy, aby brać sprawy w swoje ręce. W powszechnej opinii reforma samorządowa należy do najbardziej udanych reform ustrojowych III RP, dlatego indywidualnie i zbiorowo mamy prawo odczuwać z tego tytułu zadowolenie i satysfakcję.
Kazimierz Barczyk
**********
Kazimierz Barczyk ur. w 1950 w Wolbromiu, prawnik, sędzia, adwokat, radca prawny. Sędzia Trybunału Stanu od 2007, w poprzedniej kadencji zastępca Przewodniczącego Trybunału Stanu, wcześniej sędzia TS w latach 1989 - 91. Od 2009 członek Rady Służby Cywilnej przy Prezesie Rady Ministrów.
Poseł zawodowy w Sejmie I i III kadencji w Sejmowych Komisjach: Prac Ustawodawczych, Sprawiedliwości i Praw Człowieka, Odpowiedzialności Konstytucyjnej, Kontroli Państwowej. Sekretarz Stanu w Kancelarii Premiera Jerzego Buzka, Sekretarz Komitetu Społecznego Rady Ministrów koordynujący jego pracę w czasie wprowadzenia czterech reform społecznych w latach 1997 - 1999. Jako sekretarz KSRM był stałym uczestnik posiedzeń Rządu. W 1998 KSRM rozpatrzył i przygotował na obrady Rady Ministrów ponad 250 dokumentów prawnych, w tym 65 projektów ustaw, 60 projektów rozporządzeń i uchwał Rady Ministrów, 60 projektów stanowisk Rządu wobec poselskich i senackich projektów ustaw. Od 1999 - 2001 doradca Premiera ds. reformy samorządu terytorialnego. Sekretarz Zarządu Krajowego RS AWS ds. reformy samorządu terytorialnego w ZK kierowanym przez Premiera 1997-2001. Członek Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w latach 1997 - 2001, opiniował w tym charakterze wiele projektów aktów prawnych. Współprzewodniczący stuosobowego parlamentarnego zespołu samorządowego 1997 - 2001.
W latach 1980-92 pomysłodawca, założyciel, główny organizator i prezes Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności, które wraz z jego Społeczną Radą Legislacyjną, kierowaną przez rektora UJ prof. Stefana Grzybowskiego, opracowało kilkadziesiąt społecznych projektów ustaw opublikowanych w książce "Obywatelskie Inicjatywy Ustawodawcze Solidarności 1980-90".
Członek Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie - od 1990, wcześniej członek prezydium Krakowskiego Komitetu Obywatelskiego "S". Inicjator i autor projektu, powołanego w 2001 Rządowego Centrum Legislacji.
W latach 1990-93 pierwszy przewodniczący Rady Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, radny do 1998. 1998 - 2002 i od 2006 wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego. Założyciel, społeczny przewodniczący Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Małopolski od 1991 oraz ogólnopolskiej Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP (od 1996) największej organizacji samorządów terytorialnych w Polsce zrzeszającej 1000 gmin, powiatów i województw w 20 regionalnych związkach.
Przewodniczący Rady Programowej około 50 wydawnictw książkowych dla samorządów m.in. komentarzy, zbiorów prawa miejscowego, poradników dla radnych, pracowników samorządowych oraz poradników w języku ukraińskim o rozwiązaniach ustrojowych i doświadczeniach polskich samorządów.
**********
